Ngày 1-8, UBND phường Thọ Quang (quận Sơn Trà) cho biết đã họp tổ liên ngành kiểm lâm, biên phòng và các đơn vị, lực lượng của phường để triển khai công tác kiểm tra, xử lý tình trạng kinh doanh dịch vụ trải nghiệm mô-tô nước, lặn ngắm san hô… trái phép tại các khu vực đã cưỡng chế, xử lý, tháo dỡ quán, sạp, công trình trái phép ở bán đảo Sơn Trà.
Thời gian qua, sau khi các lực lượng chức năng của quận Sơn Trà và phường Thọ Quang cưỡng chế, tháo dỡ các dãy quán, sạp ngồi, công trình xây dựng trên đất rừng được giao khoán hoặc đất rừng bị lấn chiếm để kinh doanh trái phép, trên tuyến đường lên bán đảo Sơn Trà có nhiều người mời gọi, chèo kéo khách vào các khu vực đã cưỡng chế, tháo dỡ nói trên để trải nghiệm đi mô-tô nước, lặn ngắm san hô… trái phép.
Dù địa phương đã đặt những tảng đá, đổ đất, buộc các tấm tôn, tấm ván… để chặn các lối đi từ đường Hoàng Sa xuống các địa điểm đã được cưỡng chế, tháo dỡ quán, sạp ngồi, công trình trái phép…, nhưng nhiều người vẫn mở các lối đi để dẫn khách xuống.
Hoạt động dịch vụ trải nghiệm đi mô-tô nước, mô-tô nước kéo bè chuối, chèo thuyền sup, lặn ngắm san hô, câu cá… do các hộ kinh doanh tại khu vực xung quanh bán đảo Sơn Trà không được cơ quan chức năng cấp phép và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn cho du khách.
Phó Ban quản lý bán đảo Sơn Trà và các bãi biển du lịch Đà Nẵng Trần Đại Nghĩa cho hay, đơn vị có báo cho các đơn chức năng của quận Sơn Trà để xử lý tình trạng chèo kéo khách đi mô-tô nước, lặn ngắm san hô… tại đường lên bán đảo Sơn Trà.
“Hoạt động trải nghiệm đi mô-tô nước, lặn ngắm san hô… tại khu vực bán đảo Sơn Trà là trái phép, đặc biệt là không cho lặn ngắm san hô. Tình trạng này đang được lực lượng bộ đội biên phòng xử lý”, ông Trần Đại Nghĩa cho biết.
Do người dân với du khách tự thỏa thuận
Hiện nay bán đảo Sơn Trà có 5 vị trí thuộc vùng bảo vệ san hô gồm Hòn Sụp, Bãi Bụt, Bãi Nam, Bãi Bắc, Hục Lỡ với tổng diện tích bảo vệ khoảng 134 ha.
Ngoài Hòn Sụp (khu vực bảo vệ nghiêm ngặt) là khu vực công cộng được giao cho Ban quản lý khoanh vùng quản lý, 4 khu vực có san hô còn lại nằm trong diện tích mặt nước khu vực các dự án (Bãi Bụt, Bãi Nam, Bãi Bắc, Hục Lỡ).
Ông Hải cho biết, thời gian qua, Ban quản lý đã thường xuyên triển khai công tác bảo tồn rạn san hô gắn liền với phát triển du lịch sinh thái biển như: Thả phao khoanh vùng bảo vệ tại Hòn Sụp; Kêu gọi tình nguyện viên tham gia “Biệt đội giải cứu san hô”; Tổ chức các đợt ra quân lặn biển dọn vệ sinh tại khu vực Hòn Sụp và Bãi Nam; Cử nhân viên thường xuyên nhắc nhở người dân và du khách không tham gia sử dụng các dịch vụ lặn ngắm san hô, nhà hàng ăn uống trái phép tại khu vực Bãi Nam.
Ban quản lý thường xuyên nhắc nhở người dân và du khách thực hiện nghiêm các quy định tại khu vực bảo vệ san hô, tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh ven biển, cắm bảng khuyến cáo về các hành vi bị nghiêm cấm, quy định xử phạt đối với các hành vi ảnh hưởng đến san hô và hệ sinh thái biển. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan xử lý những trường hợp vi phạm về khai thác và bảo vệ san hô.
Tuy nhiên theo ông Hải, việc xử phạt hiện nay gặp nhiều khó khăn, nan giải do người dân và du khách tự thoả thuận với hộ kinh doanh để sử dụng dịch vụ tour ngắm san hô tại bán đảo Sơn Trà.
Hộ kinh doanh, “cò” chèo kéo khách hầu hết là người địa phương, nguồn thu nhập chủ yếu từ các hoạt động này. Nhiều trường hợp các đơn vị chức năng đã mời làm việc tuyên truyền, vận động nhiều lần nhưng vẫn cố tình vi phạm quy định.
Trong năm 2022, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng TP Đà Nẵng đã phát hiện, xử phạt nhiều phương tiện hoạt động sai quy định. Nhiều xuồng hơi cải hoán, chở khách đi câu cá, lặn ngắm san hô trái phép trên biển.
Lãnh đạo Đồn Biên phòng Sơn Trà cho biết, ngoài kiểm soát liên tục trên biển bằng cano, đơn bị còn cắt cử cán bộ, chiến sĩ tuần tra, cắm chốt tại các điểm du lịch vào ngày cao điểm, ngăn chặn các hành vi dùng xuồng hơi, thúng máy chở khách du lịch lặn ngắm san hô trái phép. Tuy nhiên, một số hộ dân không chấp hành, thậm chí còn canh chừng để tạm dừng hoạt động mỗi khi lực lượng xuất bến tuần tra.
Cấp phép gặp khó
Trả lời câu hỏi vì sao chưa một tour lặn ngắm san hô nào ở bán đảo Sơn Trà được cấp phép? Phó Ban quản lý Bán đảo Sơn Trà cho biết, việc cấp phép khai thác dịch vụ tổ chức lặn ngắm san hô tại bán đảo Sơn Trà đang gặp nhiều khó khăn như: vẫn chưa có quy hoạch vùng hoạt động cũng như chưa công bố vùng đối với các hoạt động vui chơi, giải trí dưới nước của các cơ quan chức năng.
Bên cạnh đó, Quyết định công bố tuyến thủy nội địa của UBND TP Đà Nẵng, trong đó có quy định hành khách không rời phương tiện trong suốt hành trình (trừ vị trí được cơ quan thẩm quyền cho phép rời phương tiện).
Ngoài ra, việc cấp phép lặn ngắm san hô còn gặp khó khăn vì dọc theo tuyến đường thủy nội địa từ CT15 – Bãi Đa đều tạm dừng hoạt động để chờ thực hiện kết luận của Thanh tra Chính phủ. Do đó việc kêu gọi xã hội hóa để hình thành điểm đến và sản phẩm du lịch tại các vị trí này chưa có cơ sở triển khai.
Là người sáng lập Trung tâm Cứu hộ sinh vật biển Sasa, anh Lê Chiến (Đà Nẵng) cho biết, phải mất hàng chục năm để một cành san hô phát triển cao lên 10cm, nhưng chỉ cần mỏ neo của cano, tàu du lịch hay hành động vô tư dẫm đạp chân của du khách có thể huỷ hoại rạn san hô.
Thời gian qua, do nhiều tác động, san hô ở Đà Nẵng ngày càng suy giảm. Đặc biệt là ở Bãi Nam bị tàn phá nghiêm trọng. Nhóm của anh Chiến đang cố gắng trồng, khôi phục hệ sinh thái vô cùng quý giá này. Theo anh Chiến, để bảo vệ san hô cần nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là kêu gọi sự tham gia của cộng đồng ngư dân địa phương, gắn kết quyền lợi khai thác với nghĩa vụ bảo tồn…để bảo vệ tài nguyên quý giá này.
Ông Phan Minh Hải cũng cho biết, hiện nay, Ban quản lý đang xây dựng kế hoạch quản lý và hướng dẫn hoạt động du lịch tại vùng bảo vệ san hô khu vực bán đảo Sơn Trà trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt, trong đó xây dựng mô hình khai thác sản phẩm du lịch đường thủy nội địa theo hướng bền vững với sự tham gia của cộng đồng địa phương, phát triển sản phẩm du lịch không ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và hệ sinh thái biển khu vực bán đảo Sơn Trà.
Bên cạnh đó, tổ chức khai trương bến thuỷ nội địa Sơn Trà đưa hoạt động du lịch đường thuỷ ở bán đảo Sơn Trà vào phục vụ chuyên nghiệp, chất lượng cao.
Về phía quận Sơn Trà, ông Huỳnh Văn Hùng, Phó Chủ tịch quận cho biết, quận đã có đề xuất việc quản lý bảo vệ rạn san hô và hệ sinh thái biển khu vực bán đảo Sơn Trà. Cụ thể, giao Ban Quản lý bán đảo Sơn Trà phối hợp với lực lượng biên phòng xử lý tàu thuyền chở khách du lịch tham quan, câu cá, lặn ngắm san hô…không đúng quy định; củng cố hệ thống phao khoanh vùng bảo vệ san hô, kiểm tra, xử lý các hoạt động bị cấm tại vùng thả phao.
